Μάιος-Παροιμίες για τον Μάιο

Ο πέμπτος μήνας του ημερολογίου, διάρκειας 31 ημερών. Αρχικά ήταν ο τρίτος μήνας του δεκάμηνου Ρωμαϊκού ημερολογίου (Majus) και πήρε το όνομά του, κατά την επικρατέστερη εκδοχή, από τη θεότητα Μαία (λατινικά Μάγια)…  Μάιος-Παροιμίες για τον Μάιο

Σύμφωνα με άλλες εκδοχές, η ονομασία Μάιος προέρχεται:

Από τη λατινική λέξη μάγιορ, που είναι ο συγκριτικός βαθμός του επιθέτου μάγκνους = μεγάλος. (Πλούταρχος)
Από τη λατινική λέξη μαγιέστας = μεγαλειότητα. (Οβίδιος)
Από τους «μαγιόρες», τους ενδόξους προγόνους των Ρωμαίων, στους οποίους ήταν αφιερωμένος.

Επί αυτοκράτορος Κλαυδίου, η Σύγκλητος πρότεινε την αλλαγή της ονομασίας του Μάιου σε Κλαύδιο, για να φανεί αρεστή στον ισχυρό άνδρα της Ρώμης, όμως η ονομασία αυτή δεν επικράτησε.

Στην Αρχαία Ρώμη τον μήνα Μάιο γιορτάζονταν:

Τα Φλοράλια (Floralia), τα ρωμαϊκά Ανθεστήρια, προς τιμή της Flora, θεάς της βλάστησης και της άνοιξης.
Τα Λεμούρια (Μειλίχια), για τον εξευμενισμό των νεκρών.
Την Πρωτομαγιά οι Ρωμαίοι τιμούσαν την Αγαθή Θεά (Bona Dea), με πανηγύρια, στα οποία συμμετείχαν μόνο γυναίκες.

Στο αρχαίο Αττικό ημερολόγιο ο Μάιος αντιστοιχούσε με το δεύτερο δεκαπενθήμερο του μήνα Μουνιχιώνα και το πρώτο δεκαπενθήμερο του μήνα Θαργηλιώνα. Στο διάστημα αυτό στην Αθήνα γιορτάζονταν τα:

Ολυμπιεία, προς τιμή του Δία, με ιππικά αγωνίσματα, θυσίες και γεύματα στην περιοχή του Ιλισσού.
Μουνίχια, προς τιμή της θεάς Αρτέμιδας, στη χερσόνησο της Μουνιχίας (σημερινή Καστέλα), με κυρίως συμμετέχοντες τους εφήβους.
Θαργήλια, προς τιμή του Απόλλωνα, αφιερωμένη στον εξαγνισμό της πόλης από τα μιάσματα, που εξασφαλιζόταν μέσω των λεγόμενων καθαρμάτων. Τα καθάρματα ήταν άνθρωποι που επιλέγονταν βάσει της φαυλότητας,της φτώχειας ή της ασχήμιας τους. Τους περιέφεραν ως αποδιοπομπαίους τράγους στους δρόμους της Αθήνας για να απορροφήσουν το διάχυτο κακό και στη συνέχεια τους εξόριζαν.

 

Ο Μάιος είναι ο μήνας των λουλουδιών και της βλάστησης. Στη λαϊκή συνείδηση συσχετίζεται παρετυμολογικά με τα μάγια και τη μαγεία. Γι’ αυτό και οι προλήψεις ότι δεν πρέπει να γίνονται γάμοι τον Μάιο, ούτε κάποια σοβαρή εργασία τον μήνα αυτό («Το Μάη μήτε δέντρο να φυτέψεις, μήτε παιδί να παντρέψεις» λέει η παροιμία). Σε γενικές γραμμές, οι λαϊκές ονομασίες του Μαΐου προέρχονται από τη φύση:

READ  Υπερπανσέληνος 26 Μαΐου και ολική έκλειψη Σελήνης: Η Λίτσα Πατέρα εξηγεί ποια ζώδια θα επηρεαστούν και γιατί

Πράσινος
Κερασάρης
Τριανταφυλλάς
Λούλουδος
Πανελλήνιο έθιμο την Πρωτομαγιά είναι να πλέξιμο στεφανιών με λουλούδια και στάχυα («Μάηδες», «Μαγιοστέφανα») για την ευφορία της Γης. Τα κρεμούν στις εξώπορτες ή στους εξώστες των σπιτιών μέχρι τις 24 Ιουνίου, οπότε τα καίνε στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη. Συνηθίζεται να βάζουν στο στεφάνι ένα σκόρδο ή ένα αγκάθι ως αποτρεπτικό του όποιου κακού.

Ωστόσο, οι ραγδαίες βροχές του Μαΐου προκαλούν ζημιές στα σιτηρά, εξ ου και η παροιμία «Στον καταραμένο τόπο, μήνα Μάη βρέχει».

Η μεγάλη θρησκευτική εορτή του Μαΐου είναι των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης (21 Μαΐου) και αποφράδα ημέρα η 29η Μαΐου, που «τούρκεψε η Πόλη».

 

πηγή

Παροιμίες για τον Μάιο

 

«Τ’ Αυγούστου οι δρίμες [= οι τρεις πρώτες ημέρες του Mαρτίου, του Mαΐου ή του Aυγούστου, που θεωρούνται αποφράδες] στα πανιά και του Μαρτιού στα ξύλα.»

«Των καλών ναυτών τα ταίρια, το Μαγιάπριλο χηρεύουν.»

«Απρίλης, Μάης, κουκιά μεστωμένα.»

«Εξανόστεψες, κυρά μου, σαν το Μάη το μαρούλι (ή σαν τον Αύγουστο τ’ αγγούρι).»

«Οι πόρδαβες κι οι νύσταβες το Μάη νυχτερεύουν.»

«Μάης άβρεχος, μούστος άμετρος.»

«Μάης βρεμένος, μούστος μετρημένος.»

«Μάης άβρεχος, τρυγητής χαρούμενος.»

«Όντας έπρεπε δεν έβρεχε, το Μάη χαλαζώνει.»

«Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει.»

«Όταν έπρεπε δεν έβρεχε και το Μάη χιόνιζε.»

«Ο Μάης ο πενταδείλινος και πάλι δείλι θέλει.»

«Ο Μάης έχει τ’ όνομα κι ο Απρίλης τα λουλούδια.»

«Κρητικέ, χαριτωμένε, ως το Μάη είν’ η χαρά σου.» [= για τις εφήμερες ευτυχίες.]

READ  Κινούμενες εικόνες για τον Μάιο. Καλό μήνα σε όλους!(GIFs)

«Ο Αύγουστος πουλά κρασί κι ο Μάης πουλά στάρι.»

«Μάιος ακαμάτης και φαγάς. [Δεικνύουσα την ατοσφαιρικήν επιρροήν επί του σώματος του ανθρώπου.]»

«Τον Μάη με τα ποδήματα, τον Αύγουστο δυο κάπες.»

«Θεέ μου, δωσ’ μου την υγειά μου, να φορώ το Μάη γούνα.»

«Να ‘μουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλους τους μήνες κόκορας και γάτος το Γενάρη.»

«Οντά ‘πρεπε δεν έβρεχε κι ο Μάης χαλαζώνει.»

«Αρνιά κι ερίφια το Μάη μήνα δείχνουν.»

«Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει.»

«Ζήσε, μαύρε μου, να φας χλόη το Μάη.»

«Πότε Μάης, πότε λουλούδια, πότ’ εγώ, φτωχός, γυναίκα;»

«Όλες οι παπαρούνες τον Μάη ανθίζουνε.»

«Τ’ Αυγούστου τα βοριάσματα το Μάη αναθυμούνται.»

«Ο Μάης ρίχνει τις δροσιές κι ο Απρίλη τις βροχάδες.»

«Ζήσε μαύρε μου, να φας τον Μάη τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι.»

«Ο Μάης έχει τ᾿ όνομα κι ο Θεριστής την πείνα.»

«Εύρε μου κι άλλον Μάη να βρέξει.»

«Να βρέξ’ Απρίλης δώδεκα κι ο Μάης μια και φίνα.»

«Αν βρέξει ο Απρίλης δυο νερά κι ο Μάης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον το ζευγά που ‘χει πολλά σπαρμένα.»

Φρ. Τον κόκκινο Μάη. [= ουδέποτε. Πότε θα παντρευτείς; Τον κόκκινο Μάη.] Πιάνω το Μάη. [= βγαίνω στο ύπαιθρο, στην εξοχή για να γιορτάσω την πρωτομαγιά.] Που να σε κάψει του Μάη η μέρα (ή το κρομμύδι). [= ως κατάρα.]

«Τον Μάη παντρεύονται οι γαϊδάροι.»

[= σκωπτικώς· ο λαός απέφευγε να κάνει γάμους τον μήνα Μάιο· στους ρωμαϊκούς χρόνους, αυτό συνέβαινε γιατί ο Μάιος ήταν ο μήνας των νεκρών· κατά τη διάρκειά του γιόρταζαν τα «Lemuria» και γι’ αυτό είχες τις αποφράδες ημέρες του και ήταν δυσοίωνος για την τέλεση γάμου. Αφού εξέλιπε πλέον ο λόγος για τον οποίο θεωρούσαν τον Μάιο δυσοίωνο μήνα, έμεινε ο φόβος και η συνήθεια να μη γίνονται γάμοι, διότι τότε «γκαρίζουν τα γαϊδούρια.»[1] Ο Νίκος Καζαντζάκης γράφει: Το Μάη το μήνα δε γίνονται παντρειές, του Θεριστή πάλι οι δουλειές είναι μπόλικες και βιαστικές στον κάμπο, πού να ‘χεις το νου σου για χαρές, κι ύστερα τον άλλο μήνα πάλι αλωνίζουν, τον άλλο τρυγούν, πρέπει να περιμένουν πια του Σταυρού να καταλαγιάσουν οι δουλειές, να κατατάξουν οι σοδειές, και τότε θα ‘ρθει ο παπάς να βλογήσει τα νέα ζευγάρια, που δε θα ‘χουν πια πολλές έγνοιες, θα τρων τον καρπό και το λάδι, θα πίνουν το κρασί, θα κάνουν κέφι να σπέρνουν και να γεννούν.][2] Που ‘χει γιο κακόμοιρο τον Μάη μερομιστιάρης.[3] Έφτασε η γριά στον Μάη κι έδωσε κλωτσιά στον χάρο.

READ  Εικόνες για Καλό Μάη.!

[1] Βλ. Στίλπωνος Κυριακίδου. Αι γυναίκες εις την λαογραφίαν.

[2] Ν. Καζαντζάκης, Ο Χριστός ξανασταυρώνεται, εκδ. Ελ. Καζαντζάκη. Αθήνα, 1964.

[3] Δρακίδης, Γεράσιμος Δ. (1937). ΚΕΕ.

«Μα τον Μάη.»

[= ως παιγνιώδης όρκος· επειδή ο Μάης είναι μήνας ευχάριστος. Λο. Πάρε, κερά… έλεγε. Το μπακίρι μου είναι μαλαματένιο… Μα το ψωμί! Άιτε, πάρε. Τι είναι δυο ναπολεόνια; Έχω τα παιδιά αφάιστα…[1] κι είναι κούτσικα.[2] Να, μα το Μάη, σου λέγω. Βούρ!…]

Καλός ο ήλιος του Μαγιού, τ’ Αυγούστου το φεγγάρι. Ο Μάης φτιάχνει τα σπαρτά κι ο Μάης τα χαλάει. Τον Μάη γεννήθηκα και μάγια δε φοβούμαι. Τον Μάη με πουκάμισο, τον Αύγουστο με κάπα. Τον Απρίλη και τον Μάη, έπαιρνε ακαμάτη εργάτη.

[1] = χωρίς φαγητό, νηστικά.

[2] = μικρά, πολύ μικρά. [τουρκ. Küçük.]

Δ.Τ.

πηγή

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *