Αγίων Θεοχάρους και Αποστόλου
Οι άγιοι Θεοχάρης και Απόστολος ήταν γιοι του ευσεβούς ιερέως π. Γεωργίου Ντούϊα, εφημερίου του ιερού ναού της Αγίας Σοφίας Άρτης και της ενάρετης πρεσβυτέρας Φωτεινής…Το ζεύγος είχε και τρίτο γιο ονόματι Κων/νο, τους οποίους μεγάλωσαν «εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου».
Ο μεγαλύτερος γιος Θεοχάρης, που γεννήθηκε γύρω στα 1760, διέθετε μεγάλη έφεση στα γράμματα. Διδάχθηκε τη «θύραθεν σοφία» στην περίφημη τότε σχολή της Άρτας, τη σχολή Μανωλάκη Καστοριώτη. Εκείνη την εποχή δίδασκε και ο μεγάλος δάσκαλος και ιεροψάλτης Δημήτριος Οικονομόπουλος Βενδραμής από το Μεσολλόγγι.
Η δύναμη του λόγου και η πειθώ, του μαθητού ακόμη, Θεοχάρη με την αγία ζωή και τις παραινέσεις, παρακίνησαν αρκετούς από τους συμμαθητές του να γίνουν ιερείς και μοναχοί.
Τον απλό και ακέραιο στη ψυχή Απόστολο, ανέλαβε να εκπαιδεύσει ο ίδιος ο πατέρας τους. Τα δύο αδέλφια είχαν ιδιαίτερη αγάπη και έφεση στην εκκλησιαστική ζωή και με ιδιαίτερη ταπείνωση διακονούσαν τον ιερέα πατέρα τους. Παράλληλα όλη η οικογένεια ήταν ανεξάντλητη πηγή αγάπης και προσφοράς, υλικής και πνευματικής προς τους συνανθρώπους και τους ενορίτες τους.
Με το τέλος των σπουδών τους οι γονείς τους εκοιμήθησαν εν Κυρίω αφήνοντας στα παιδιά τους σημαντική κληρονομιά` την αληθινή και γνήσια πίστη τους, την αγία ζωή τους, και την κατά Θεόν πορεία πάνω στις αξίες της πίστεως και της πατρίδος.
Οι δύο αδελφοί, μετά το θάνατο των γονέων τους απεκατέστησαν τον μικρότερο αδελφό τους, που φρόντισαν να νυμφευθεί και να εγκατασταθεί στο πατρικό τους σπίτι. Οι ίδιοι απεσύρθησαν σε ένα μικρό σπιτάκι κοντά στο ναό Αγίας Σοφίας «απαρνηθέντες τα εγκόσμια». Τα δύο αδέλφια απερίσπαστα πια από τα του κόσμου, ρίχνονται με θάρρος και γενναιότητα σε μεγάλους ασκητικούς αγώνες. Η αδιάλειπτη προσευχή, η μελέτη του λόγου του Θεού, η ολονύκτια στάση, η ψυχοτρόφος νηστεία, η σιωπή και η εγκράτεια, η μετάνοια και η ολόθερμη αγάπη προς τον Θεό, ήταν η καθημερινή τους πράξη και ζωή. Ενώ δεν είχαν μοναχικό σχήμα και δεν είχαν καρεί μοναχοί έκαναν και τηρούσαν με ακρίβεια τον κανόνα του μεγαλόσχημου μοναχού.
Ο Θεοχάρης δίδασκε μέχρι το 1818 στο μικρό εκκλησάκι της Κασσωπίτρας στα παιδιά της πόλης τα πρώτα τους γράμματα. Από αυτόν τον δάσκαλο βγαίνει μαθητής, ο εθνεγέρτης, αρχηγός της φιλικής εταιρείας Νικόλαος Σκουφάς, από το Κομπότι Άρτας. Σημαντικό το έργο του Θεοχάρη και μεγάλη η πνευματική ωφέλεια του Αρτινού λαού από τις θεόπνευστες ομιλίες στον ναό των Αγίων Αναργύρων. Οι δύο αδελφοί αγάπησαν πλήρως τον μονήρη βίο και έγιναν ερασταί της ησυχίας και της προσευχής. Συμπαραστάθηκαν δυναμικά στον δοκιμαζόμενο λαό της Άρτας κατά τις επιδημίες πανώλης στα 1816 και 1823.
Κατά την Μεγάλη Παρασκευή του 1828 και επί Μητροπολίτου Νεοφύτου, ο Θεοχάρης προαισθάνεται το τέλος του. Στην κηδεία του Οσίου συνέβησαν «εξαίσια και μεγάλα θαύματα». Οι τέσσαρες λαμπάδες του νεκροκρέβατου αν και σβηστές άναψαν και άρρητη ευωδία σκόρπισε το άγιο σκηνωμά του. Η ευωδία αυτή πλημμύρισε και το ναό των αγίων Αναργύρων αλλά και το μικρό σπιτάκι που ζούσε ο Άγιος. Κατ’ άλλη μαρτυρία την ώρα της εξοδίου ακολουθίας άναψαν από μόνα τους τα κεριά του πολυελαίου των Αγίων Αναργύρων,θαύμα και πιστοποίηση από τον Θεό της αγίας και φωτεινής ζωής του. Ο Άγιος ενταφιάσθηκε στο κοιμητήριο των Αγίων Αναργύρων. Κατά το 1866 ο ηγούμενος Κορνήλιος ανακαινίζοντας το μονύδριο εύρε κάτω από πλάκα «την χαριτόβρυτον αυτού κάραν πνέουσαν άρρητον ευωδίαν». Σεβάσθηκε όμως την επιθυμίαν του Αγίου και έτσι ο χώρος της ταφής του παραμένει μέχρι και σήμερα, ανέπαφος.
Ο έτερος αδελφός Απόστολος, συνέχισε να ζεί σύμφωνα με τις παρακαταθήκες του αδελφού του συμπαριστάμενος στους πάσχοντες και τα ορφανά. Περί το 1845 παρέδωσε και αυτός το πνεύμα του στον Κύριο, το δε λείψανό του ενταφιάσθηκε στον ιερό ναό Αγίας Σοφίας. Τρείς μέρες μετά τον θάνατο του οσίου Αποστόλου, ευσεβείς γυναίκες πήγαν στον τάφο να ρίξουν νερό και να τον καλλωπίσουν. Έκπληκτες βρέθηκαν μπροστά σε ένα απρόσμενο θέαμα. Βρήκαν «εκφυέν εις το μέσον του τάφου πρωτοφανές θαυμάσιον άνθος εκπέμπον άρρητον ευωδίαν» πράγμα που φανέρωσε εκ Θεού την αγιότητα του οσίου Αποστόλου.
Με τις ενέργειες του αειμνήστου ιερέα π. Σταύρου Παπαχρήστου εφημερίου του ναού της Αγίας Σοφίας καθιερώθηκε η γιορτή τους. Με τις δικές του επίσης ενέργειες ο π. Γεράσιμος Μικραγιαννανίτης συνέταξε την ιερά ακολουθία των αγίων στα 1940, στο Άγιον Όρος. Τον επόμενο χρόνο, στα 1941, μεγάλη δεσποτική εικόνα φιλοτεχνήθηκε στο Όρος και τοποθετήθηκε στο περίτεχνο ξυλόγλυπτο παλαιό τέμπλο του ναού της Αγίας Σοφίας. Το 1989 ο π. Γεράσιμος, με τις ενέργειες του δικηγόρου Κ. Τσιλιγιάννη, συνέταξε παρακλητικό κανόνα και χαιρετισμούς στους οσίους.
Η μνήμη τους πλέον τελείται πάνδημα και μεγαλόπρεπα την Τετάρτη του Πάσχα στον ιερό ναό Αγίας Σοφίας Άρτης και η εικονογράφησή τους κοσμεί πολλούς ναούς της πόλεως.
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ
Ήχος α`. Της ερήμου πολίτης.
Των κλεινών αυταδέλφων την δυάδα τιμήσωμεν, τον θεοειδή Θεοχάρην και τον σύμπνουν Απόστολον` οσίαν γαρ ανύσαντες ζωήν, Αγίων ηριθμήθησαν χοροίς, και πρεσβεύουσιν απαύστως υπέρ ημών, των εκβοώντων πάντοτε` Δόξα τω στεφανώσαντι υμάς, δόξα τω αγιάσαντι, δόξα τω δοξασθέντι δι υμών, εσχάτοις ετεσιν.
ΕΤΕΡΟΝ ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ
Ήχος γ`. Θείας πίστεως.
Θεία θρέμματα ώφθητε Άρτης, και κειμήλια ηθών οσίων, ώ Θεόχαρες σοφέ και Απόστολε` εν αρεταίς γαρ ενθέοις εμπρέψαντες, της των Αγίων τιμής ηξιώθητε. Αλλ’ αιτήσασθε, Αυτάδελφοι παμμακάριστοι, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
