~ Ἡ Κυριακή τῶν Βαΐων εἶναι ἡ γέφυρα διαβάσεως ἀπό τήν ἁγία Τεσσαρακοστή στήν ἑβδομάδα τῶν ἁγίων Παθῶν. ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ: «Γέφυρα διαβάσεως από την αγία Τεσσαρακοστή στην εβδομάδα των αγίων Παθών»
Ὁ Κύριος εἰσῆλθε στήν Ἰερουσαλήμ ταπεινά καί θριαμβευτικά συγχρόνως. Ταπεινά διότι «ὁ ἔχων θρόνον οὐρανόν καί ὑποπόδιον τήν γῆν…ἐπί πώλου ἀλόγου ἐμετρίασε σήμερον» καί «ὁ τοῖς Χερουβείμ ἐποχούμενος καί ὑμνούμενος ὑπό τῶν Σεραφείμ, ἐπέβη ἐπί πώλου ὄνου». Ἀλλά καί θριαμβευτικά, διότι τό πλῆθος τοῦ λαοῦ ἀναγνωρίζει στό πρόσωπο Αὐτοῦ πού ἔρχεται τόν Δεσπότη τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου, ἐνῶ τά ἀθῶα νήπια προαισθανόμενα τό μυστήριον τοῦ Θεοῦ, Τόν προϋπαντοῦν ὡς ἕνα Βασιλέα μέ κλάδους φοινίκων, ψάλλουν τό «Ὠσαννά» καί στρώνουν χαλιά στόν δρόμο.
Κι ἐμεῖς ὁ νέος Ἰσραήλ περιμένουμε νά προϋπαντήσουμε τόν Κύριο, ὁ Ὁποῖος ἔρχεται πρᾶος καί ταπεινός καί εἰσέρχεται στήν Ἰερουσαλήμ τῶν ψυχῶν μας.
Ἐάν ἡ ἀνάστασις τοῦ Λαζάρου μᾶς ἀπέδειξε ὅτι μόνο μέ τόν Χριστό πραγματοποιεῖται ἡ ἀνάστασίς μας, οἱ κλάδοι τῶν φοινίκων μᾶς φανερώνουν τήν μορφή αὐτῆς τῆς ἀναγεννήσεως. Ὅταν εἰσέρχεται ὁ Κύριος ὡς θριαμβευτής στά Ἰεροσόλυμα τῶν ψυχῶν μας, τόν ὑποδεχόμεθα μέ λουλούδια καί κλάδους, ψάλλουμε τό «Ὠσαννά» καί τοῦ στρώνουμε τά ἐνδύματά μας στήν γῆ.
Τήν πνευματική σημασία τῶν κλάδων τήν φανερώνει τό Δοξαστικό τοῦ ὄρθρου, τό ὁποῖον μᾶς καλεῖ: «Δεῦτε καί ἡμεῖς ὡς οἱ παῖδες…»
Ἀκλόνητη πίστις λοιπόν, καί ἀγάπη μέ τίς ὁποῖες ὑποδεχόμεθα τόν Κύριο εἶναι τά σημεῖα τῆς ἀναγεννήσεώς μας. Μ᾿ αὐτές τίς ἀρετές ἄρα γε δέν μᾶς καλεῖ ὁ Ἴδιος νά πλησιάζουμε στό δεῖπνο τῆς Εὐχαριστίας σέ κάθε Θεία Λειτουργία; Σ᾿ αὐτές ἐπί πλέον προστίθεται ἡ πνευματική νηπιότης τῆς ὁποίας εἶναι τά ἑξῆς ἰδιώματα: Ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη καί ἀνεπιφύλακτη ἀγάπη. Ἀπ᾿ ἐδῶ προέρχεται καί ἡ τόλμη νά κράξουμε ἄφοβα καί ἀδίστακτα τό «Ὠσαννά», ἐνώπιον τῶν Φαρισαίων καί Γραμματέων, πού εὑρίσκονται ἐνώπιόν μας διότι «ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τόν φόβο».(Α. Ἰωάν.4,18).
Τά στρωμένα στόν δρόμο ἐνδύματα εἶναι ἡ ἀπόδοσις ἑνός παλαιοῦ χρέους. Ὁ ἄνθρωπος, ἐάν ἐξέπεσε λόγῳ τῆς παρακοῆς του καί ὁ Θεός τοῦ ἔφτιαξε δερμάτινους χιτῶνες καί τόν ἔβγαλε ἔξω ἀπό τόν παράδεισο τῆς τρυφῆς. Τώρα ἔρχεται ὁ Ἴδιος ὁ Θεός σ᾿ ἐμᾶς καί παράδεισος εἶναι ὁ Ἴδιος. Ὁπότε δέν ἔχουμε πλέον ἀνάγκη ἀπό χιτῶνες καί ἐνδύματα. Γι᾿ αὐτό τοῦ τά ἐπιστρέφουμε. Τά στρώνουμε ἐνώπιόν Του καί τά καταπατεῖ ὁ ὄνος, τό ζῶο στό ὁποῖο ἐπέβαινε ὁ Ἰησοῦς, δείχνοντας τήν κτηνωδία ἀπό τήν ὁποία ἦλθε νά μᾶς λυτρώση Ἐκεῖνος. Ἡ περιβολή μέ ἐνδύματα ἦτο στενά συνδεδεμένη μέ τήν ἐκ τῆς ἁμαρτίας ἐντροπή καί τό ἀπαρρησίαστο, πρᾶγμα τό ὁποῖο μᾶς ἀνάγκαζε νά κρυβώμεθα. Τώρα ὅμως μέ χαρά καί παρρησία κράζουμε τό «Ὠσαννά». Προϋπαντοῦμε τόν νικητή τοῦ θανάτου καί τοῦ ἄδου, διότι δι᾿ Αὐτοῦ κι ἐμεῖς ἐγίναμε νικητές κατά τῆς ἁμαρτίας, ὅπως τό μαρτυροῦν περίτρανα οἱ κλάδοι τῶν Βαΐων, σάν σημεῖα τῆς νίκης, τά ὁποῖα κρατᾶμε στά χέρια μας.
Οἱ Γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι χολώνονται ἀπό φθόνο. «Διδάσκαλε, ἐπιτίμησον τοῖς μαθηταῖς σου» (Λουκ.19,39). Δέν ἀκούεις τί κράζουν γιά σένα τά νήπια; «Ἐάν οὗτοι σιωπήσωσι οἱ λίθοι κεκράξονται»,(19,40) τούς ἀπεστόμωσε τό στόμα τοῦ Κυρίου. Ἔτσι καί ὁ διάβολος, βλέποντας τό πνευματικό κέρδος τοῦ ἀναγεννημένου μέ τήν μετάνοια ἀνθρώπου, σκάζει ἀπό τόν φθόνο του. Ἀλλ᾿ ὅμως ὑπεράνω ὅλων εἶναι οἱ ἀστείρευτες ἐνέργειες τοῦ Θεοῦ πού διαχέονται σ᾿ ὅλη τήν πλάσι καί μόνο αὐτός εἶναι τυφλός καί σκοτισμένος στόν νοῦ.
Δέν πρέπει νά παραβλέψουμε τήν χριστιανική παράδοσι τῶν κλάδων ἀπό δένδρα φοινίκων, μέ τά ὁποῖα οἱ Χριστιανοί προϋπαντοῦν τόν Κύριο αὐτή τήν ἡμέρα. Στά μέρη, ὅπου στερούμεθα δένδρων φοινίκων, ὁ λαός ὑποδέχεται τόν Κύριο μέ κλάδους ἀπό βαΐα. Ἐνῶ στήν πατρίδα μου, τήν Ρουμανία, οἱ Χριστιανοί ὑποδέχονται τόν Χριστό μέ κλάδους ἀκακίας. Ἡ παράδοσις αὐτή εἶναι πλήρης πνευματικῶν νοημάτων. Τούς κλάδους πού κρατεῖ ὁ λαός στά χέρια σ᾿ αὐτή τήν ἱερά Ἀκολουθία εἶναι σημεῖα νίκης. Διότι στά λουλούδια, μετά τήν νάρκη τοῦ χειμῶνος, ἀρχίζει καί ἔρχεται ἡ ζωή. Εἶναι σημεῖο ὅτι ἤδη ἡ ζωή ἐπανῆλθε στήν πορεία της, διότι ἐνίκησε τόν θάνατο τοῦ χειμῶνος.
Ὑπάρχει μία ἐξωτερική ἀσυμφωνία, πού φαίνεται κατά τήν εἴσοδο τοῦ Κυρίου στά Ἰεροσόλυμα. Εἶναι ἡ ἑξῆς: Ὁ Σωτήρ ἔρχεται καθήμενος σ᾿ ἕνα ὀνάριο, πρᾶος καί ταπεινός, ἐνῶ τά πλήθη Τόν ὑποδέχονται σάν ἕνα θριαμβευτή μέ κλάδους καί ἐπευφημίες. Αὐτές οἱ δύο στάσεις, δηλαδή, ἡ ταπείνωσις καί ὁ θρίαμβος εἶναι πιά ἑνωμένα μεταξύ τους. Τήν ἀληθινή νίκη καί δύναμι μόνον ἡ ταπείνωσις τήν χαρίζει, ὅπως μᾶς λέγει ὁ Ἴδιος ὁ Κύριος. Ἡ ταπείνωσις εἶναι τό σημεῖο διά τοῦ ὁποίου διεξήχθησαν ὅλα τά ἔργα τῆς πνευματικῆς μας ἀναγεννήσεως. Ἡ νηστεία ἄρχισε μέ τήν ταπείνωσι τοῦ τελώνου καί ἔκλεισε μέ τήν ταπείνωσι τοῦ Κυρίου, ὁ Ὁποῖος μᾶς ἄφησε τήν ταπείνωσι, σάν τήν μοναδική ὁδό γιά τήν Ζωή καί τήν Ἀνάστασι.
Οἱ κλάδοι εἶναι ἡ δίοδος γιά τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα τῶν Ἁγίων Παθῶν. Οἱ Γραμματεῖς καί Φαρισαῖοι βλέποντας τό μεγάλο θαῦμα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου, ἀποφάσισαν ὁριστικά τόν θάνατο τοῦ Κυρίου. «Τί ποιοῦμεν, ἔλεγαν οἱ ἀρχιερεῖς τοῦ συνεδρίου; «Ἐάν ἀφῶμεν αὐτόν οὕτω , πάντες πιστεύσουσιν εἰς αὐτόν«. Ἐνῶ ὁ Καϊάφας χωρίς νά θέλη, ἐπροφήτευσε: «ὅτι συμφέρει ἡμῖν, ἵνα εἷς ἄνθρωπος ἀποθάνῃ ὑπέρ τοῦ λαοῦ καί μή ὅλον τό ἔθνος ἀπόληται. Ἀπ᾿ἐκείνης οὖν τῆς ἡμέρας συνεβουλεύσαντο ἵνα ἀποκτείνωσιν αὐτόν»(Ἰωάν.11,47-53).
Ὁ Ἰσραήλ ἀρνήθηκε τόν Κύριο κι ἕνας νέος Ἰσραήλ τόν ὑποδεχόταν, καθώς ἔμπαινε στήν Ἱερουσαλήμ.
«Συναγωγή πονηρά καί μοιχαλίς, ψάλλει ἡ Ἐκκλησία μας στόν ἑσπερινό τῆς Κυριακῆς τῶν Βαΐων, ἡ τῷ ἰδίῳ ἀνδρί, μή φυλάξασα πίστιν, τί κατέχεις διαθήκην, ἧς οὐκ ἦς κληρονόμος; Τί καυχᾶσαι ἐν Πατρί, τόν Υἱόν ἀθετήσασα;…»
«Ἐκ βαΐων καί κλάδων, ὡς ἐκ θείας ἑορτῆς εἰς θείαν μεταβάντες ἑορτήν, πρός σεβασμίαν τῶν Χριστοῦ Παθημάτων, πιστοί συνδράμωμεν, τελετήν σωτήριον. Καί τοῦτον ὑπέρ ἡμῶν πάθος ὑφιστάμενον, κατοπτεύσομεν ἑκούσιον…».
από το βιβλίο: «ΟΙ ΠΥΛΕΣ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ – ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ»- Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε Δικαίου Ρουμανικῆς Σκήτης Τιμίου Προδρόμου Ἁγίου Ὄρους
Μετάφρασις – Ἐπιμέλεια Ὑπό Μον. Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου – 2003
Ι.Μ. Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους
