Γιατί γιορτάζουμε την Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου;
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά λένε τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς. Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική η πρώτη μέρα του νέου έτους; Τι είναι αυτό που γιορτάζουμε;
Στην ουσία ο εορτασμός αφορά αυτό ακριβώς που λέει και το όνομα της, δηλαδή την μέρα που σηματοδοτεί την έλευση του νέου έτους.
Η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται σ’ όλο τον κόσμο με μεγαλοπρέπεια, λαμπρότητα και με διάφορες εκδηλώσεις. Κατά την ημέρα αυτή γίνεται ανταλλαγή επισκέψεων και δώρων και επικρατούν διάφορα έθιμα, όπως της βασιλόπιτας κ.ά., τα οποία μας κληροδότησαν οι Βυζαντινοί πρόγονοί μας, γιατί, σύμφωνα με τις πληροφορίες των αρχαίων συγγραφέων, ούτε οι Έλληνες ούτε οι Ρωμαίοι γιόρταζαν την πρώτη μέρα του χρόνου. Οι δύο αυτοί λαοί που εκπροσωπούν τον αρχαίο κόσμο, συνήθιζαν να γιορτάζουν την πρώτη ημέρα κάθε μηνός. Οι περισσότερες μάλιστα ελληνικές πόλεις δε συμφωνούσαν ούτε ως προς την αρχή του χρόνου. Το ίδιο συνέβαινε και ανάμεσα στους ανατολικούς λαούς.
Η 1η Ιανουαρίου σαν αρχή του χρόνου επικράτησε να γιορτάζεται στη Ρώμη από το 48 π.Χ., την εποχή δηλαδή του Καίσαρα, και πήρε πολλά στοιχεία από τη ρωμαϊκή γιορτή Σατουρνάλια. Από τότε την 1η Ιανουαρίου δέχτηκαν σαν Πρωτοχρονιά όλοι οι λατινογενείς λαοί, καθώς και όλοι οι ρωμαιοκρατούμενοι λαοί.
Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία, της εποχής κυρίως του Μεγάλου Κωνσταντίνου, επειδή ήθελε να χωρίσει τους Χριστιανούς από τους ειδωλολάτρες, απαγόρευε στους χριστιανούς να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά όπως εκείνοι. Τα αποτελέσματα όμως της απαγόρευσης αυτής ήταν πολύ μικρά. Απαλείφτηκαν μόνο τα στοιχεία εκείνα που έρχονταν σε τέλεια αντίθεση προς τη χριστιανική ηθική.
Πότε γιορτάζεται η Πρωτοχρονιά
Σε πολλές χώρες, κυρίως τη Δύσης, η Πρωτοχρονιά έχει καθιερωθεί ως η 1η Ιανουαρίου και σε γενικές γραμμές θεωρείται αργία και γιορτάζεται μεγαλοπρεπώς.
Αυτό βέβαια, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και διαφοροποιήσεις. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Κίνας, που συνεχίζει να κρατά αναλλοίωτη την παράδοση της, καθώς οι γιορτές, και συνεπώς και την Πρωτοχρονιά, υπολογίζονται σύμφωνα με το Κινεζικό ημερολόγιο.
Το ίδιο ισχύει και για άλλες ασιατικές χώρες που δεν ακολουθούν το Γγρηγοριανό ημερολόγιο.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τις ισλαμικές χώρες. Κι εκεί το ημερολόγιο διαφέρει, καθώς διαθέτει 354 ημέρες, με αποτέλεσμα οι γιορτές να μετακινούνται.
Η Πρωτοχρονιά στις μουσουλμανικές χώρες πέφτει την πρώτη μέρα του μήνα Μουχαράμ, ο οποίος σύμφωνα με το δικό μας ημερολόγιο, είναι κινητός.
